Συνέντευξη στο περιοδικό «Ασφαλιστικό ΝΑΙ» (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2021)

Κύριε Υπουργέ, τα δυο τελευταία χρόνια έχουν καταγραφεί σημαντικές φυσικές καταστροφές, σε διάφορες περιοχές της χώρας. Αν εξαιρέσουμε τους σεισμούς, τα αποτελέσματα των υπολοίπων ήταν απότοκος της έλλειψης υποδομών ή της έντασης των φαινομένων;
Η κλιματική κρίση έχει αλλάξει τα δεδομένα, με αποτέλεσμα να είναι πιο πιθανό από ό,τι στο παρελθόν να έχουμε φυσικές καταστροφές, ενώ έχει ενταθεί και η σφοδρότητα αυτών των φαινομένων.
Την τελευταία περίοδο, τα αποτελέσματα αυτά είναι ορατά στον ευρωπαϊκό νότο και όχι μόνο, καθώς έντονα φαινόμενα παρατηρούνται και στην κεντρική, αλλά και τη βόρεια Ευρώπη.
Εξαιτίας των νέων δεδομένων της κλιματικής κρίσης δοκιμάζονται, φυσικά, και οι υποδομές στις σύγχρονες οικονομίες, καθώς είτε έχουν κατασκευαστεί προ καιρού, είτε διότι η πρωτοφανής ένταση και σφοδρότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων ξεπερνούν τις παραδοχές κατά τη στιγμή της κατασκευής των έργων, τα οποία -συνάμα- καταπονούνται και από τη συχνότητα των φαινομένων αυτών.
Παράλληλα, βέβαια, στο ξέσπασμα κάθε ακραίου καιρικού φαινομένου, αναδύονται στην επιφάνεια και παθογένειες που έχουν τις ρίζες τους στα προηγούμενα χρόνια, ακόμα και αρκετές δεκαετίες πριν.
Παθογένειες που σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με τον χωροταξικό σχεδιασμό κατά τη στιγμή που αναπτύχθηκαν οικισμοί και κοινότητες, τους καθαρισμούς και τις απαραίτητες δομικές παρεμβάσεις.
Συνεπώς, το αποτέλεσμα είναι πολυπαραγοντικό σε κάθε περίπτωση.
Είναι, όμως, ένα αποτέλεσμα που επιτάσσει, επίσης σε κάθε περίπτωση, την αποκατάσταση των ζημιών σε υποδομές, αλλά και τη δρομολόγηση νέων παρεμβάσεων που θα αποτρέψουν αντίστοιχα δυσμενή αποτελέσματα στο μέλλον, με έμφαση στην πρόληψη και την προστασία.

Η κλιματική κρίση έχει αλλάξει τα δεδομένα, με αποτέλεσμα να είναι πιο πιθανό από ό,τι στο παρελθόν να έχουμε φυσικές καταστροφές, ενώ έχει ενταθεί και η σφοδρότητα αυτών των φαινομένων

Πώς προχωρεί η υλοποίηση των μέτρων αρωγής και αποκατάστασης των ζημιών στις πληγείσες περιοχές; Παλαιότερα γνωρίζουμε ότι οι αποζημιώσεις έφταναν στους πληγέντες χρόνια μετά. Έχει αλλάξει κάτι τελευταία;
Η φιλοσοφία της διαδικασίας κρατικής αρωγής και αποκατάστασης μετά από μία φυσική καταστροφή έχει αλλάξει και στον πυρήνα αυτής είναι τα μέτρα στήριξης να φτάνουν δίκαια και σύντομα σε όσους τα έχουν ανάγκη, αλλά και η αποκατάσταση να προχωρά το συντομότερο δυνατόν.
Πρόκειται για μία φιλοσοφία που ανταποκρίνεται στη ρητή οδηγία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ότι μετά από μία φυσική καταστροφή θα πρέπει ο πολίτης και η κοινωνία να έχουν δίπλα τους το κράτος.
Είναι μία φιλοσοφία που αποτυπώνεται στη μεταρρύθμιση των στοιχείων του σχετικού θεσμικού πλαισίου, αλλά και στον τρόπο δράσης, που χαρακτηρίζεται, πλέον, από άμεση και συχνή παρουσία στο πεδίο, όπου σε στενή συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους προχωρά η υλοποίηση των μέτρων.
Πλέον, μέσα από την πλατφόρμα arogi.gov.gr υπάρχει η ευχέρεια χορήγησης πρώτης αρωγής σε λίγες μόνο ημέρες μετά από μία φυσική καταστροφή, μία επιχείρηση μπορεί να λάβει σύντομα μία προκαταβολή από το Υπουργείο Οικονομικών επί της εκτιμηθείσας ζημιάς, ενώ τους επόμενους μήνες -σε συνεργασία πάντα με την Περιφέρεια- μπορεί να χορηγηθεί από το Υπουργείο Οικονομικών το τελικό ποσό της αποζημίωσης προς τις επιχειρήσεις, που φτάνει μέχρι και το 70% της εκτιμηθείσας ζημιάς.
Σημειώνεται πως με τα δεδομένα που ίσχυαν μέχρι πρότινος, μία επιχείρηση μπορούσε να λάβει μόνο το 30% της εκτιμηθείσας ζημιάς μετά από τρία, τέσσερα ή περισσότερα χρόνια.
Πλέον, ο δικαιούχος αρχίζει να λαμβάνει την πρώτη στήριξη από τις πρώτες κιόλας ημέρες μετά την εκδήλωση της καταστροφής, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις τα γενικά μέτρα συνοδεύονται και από στοχευμένα μέτρα για τη στήριξη συγκεκριμένων κλάδων που επλήγησαν περισσότερο από μία φυσική καταστροφή.

Ποιο είναι το συνολικό κόστος των φυσικών αυτών καταστροφών από πέρυσι τον Σεπτέμβριο μέχρι και φέτος; Αναφέρομαι στις βροχοπτώσεις από τον Ιανό, τις πλημμύρες στην Κρήτη, τις χιονοπτώσεις στην Αττική (Μήδεια), τον σεισμό της Σάμου, τον σεισμό στη Θεσσαλία (Τύρναβος), τις πυρκαγιές στην Κορινθία και τα Γεράνεια όρη, τις δασικές πυρκαγιές του καλοκαιριού στην Εύβοια και την Αττική, τον σεισμό στην Κρήτη (Αρκαλοχώρι). Οι ασφαλιστικές εταιρείες κατέβαλαν ως αποζημιώσεις σε όλες αυτές τις περιπτώσεις πάνω από 100 εκατ. ευρώ. Το ελληνικό δημόσιο;
Το συνολικό κόστος είναι πολύ μεγάλο από τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι σεισμοί σε Σάμο, Βόρεια Θεσσαλία και Κρήτη.
Κόστος στο οποίο περιλαμβάνεται τόσο η στήριξη νοικοκυριών και κατοικιών, επιχειρήσεων, αγροτικών εκμεταλλεύσεων και δημόσιων δομών, όσο και η αποκατάσταση και βελτίωση των υποδομών σε κάθε περίπτωση, συμπεριλαμβάνοντας και τα δομικά έργα που πρέπει να ακολουθήσουν.
Και το κόστος αυτό είναι πολλαπλάσιο του ποσού που αναφέρετε για τις ασφαλιστικές εταιρείες.
Ενδεικτικά να σας αναφέρω ότι το συνολικό κόστος για τη θεομηνία «Ιανός» έχει ξεπεράσει, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις διαθέσεις, τις πιστώσεις και τις δεσμεύσεις, τα 700 εκατ. ευρώ και οδεύει προς τα 800 εκατ. ευρώ, καθώς όπως γνωρίζετε η στήριξη και αποκατάσταση είναι μία διαδικασία που συνεχίζεται και μετά τον πρώτο χρόνο μετά την εκδήλωση μιας φυσικής καταστροφής.
Δεν είναι, απλά, ένα κατοστάρι.
Όπως έχω σημειώσει ξανά, είναι ένας μαραθώνιος που θα πρέπει να φτάσουν όλοι -οι δικαιούχοι- στον τερματισμό.

Στο πλαίσιο της κλιματικής κρίσης και, δη, των νέων δεδομένων που αυτή δημιουργεί, και ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να έχει συγκεκριμένο ρόλο

Με βάση και τα παραπάνω μία πιο συγκροτημένη συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στην κάλυψη των φυσικών καταστροφών δεν θα ήταν πιο αποτελεσματική;
Στο πλαίσιο της κλιματικής κρίσης και, δη, των νέων δεδομένων που αυτή δημιουργεί, και ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να έχει συγκεκριμένο ρόλο.
Και αναφέρομαι στην ιδιωτική ασφάλιση, η οποία είναι κρίσιμο να αρχίσει να αναπτύσσεται σταδιακά ως αγορά και να πορεύεται συνοδευτικά και συμπληρωματικά της κρατικής αρωγής, χωρίς, φυσικά, να χάνεται ο αλληλέγγυος και κομβικός ρόλος της τελευταίας.
Συνεπώς, ναι, σταδιακά θα πρέπει ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας να αρχίσουν να συμπράττουν όλο και περισσότερο, χωρίς, όμως, επαναλαμβάνω, να περιοριστεί ο καθοριστικός ρόλος της κρατικής αρωγής – που είναι και αυτός, άλλωστε, που θα επιτρέψει και τη σταδιακή ωρίμανση μίας τέτοιας αγοράς.

Γιατί η κυβέρνηση δεν επιλέγει ένα μοντέλο ενεργότερης συμμετοχής της ιδιωτικής ασφάλισης στην κάλυψη ζημιών από φυσικές καταστροφές, κάτι άλλωστε που το προανήγγειλε και ο Πρωθυπουργός;
Σε αυτό το πεδίο, η σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα είναι κάτι που θα προχωρήσει σταδιακά, καθώς αποτελεί μία δομική διαδικασία με αρκετά στάδια ωρίμανσης και, δη, ωρίμανσης της ίδιας της αγοράς.
Και αυτό διότι αυτή η σύμπραξη δεν είναι απλή, καθώς είναι απαιτητική και πολυδιάστατη.
Από την πλευρά της Κυβέρνησης γίνονται βήματα.
Βήματα όπως αυτά με τον νόμο 4797/2021 για την κρατική αρωγή, όπου συμπεριλήφθηκαν και διατάξεις ενισχυτικές ως προς την κινητροδότηση της ιδιωτικής ασφάλισης.
Βήματα που θα συνεχιστούν στο πλαίσιο των νέων δεδομένων που έχουν διαμορφωθεί από την κλιματική κρίση – πάντα σε διαβούλευση με την κοινωνία και τους εμπλεκόμενους φορείς.

Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες της κυβερνητικής πολιτικής στο τομέα της πρόληψης, αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών και αποκατάσταση των ζημιών που προκαλούν;
Η Κυβέρνηση έχει εντοπίσει, από την πρώτη στιγμή, την αναγκαιότητα προσαρμογής στα νέα δεδομένα που έχουν επιβάλει οι συνθήκες της κλιματικής κρίσης.
Και απαντά με ένα εθνικό σχέδιο που εδράζεται σε τρεις δομικούς πυλώνες.
Ο πρώτος πυλώνας είναι η διαμόρφωση συνθηκών βιώσιμης, «πράσινης», ανάπτυξης για όλες και όλους.
Ένας πυλώνας με σημαντικές πρωτοβουλίες, μέσα από την ευρωπαϊκή και διεθνή συνεργασία, αλλά και μέσα από πρωτοποριακές εθνικές επιλογές.
Πρωτοβουλίες, μεταξύ άλλων, για την επίτευξη των στόχων του 2030, για την απολιγνιτοποίηση, για την υπεράκτια αιολική ενέργεια, για τη μετατροπή των νησιών μας σε 100% πράσινους και ενεργειακά αειφόρους αυτόνομους προορισμούς, αλλά και για την έκδοση «πράσινου» ομολόγου.
Ο δεύτερος πυλώνας αφορά την πρόληψη, την αντιμετώπιση και την ανθεκτικότητα έναντι των φυσικών καταστροφών.
Με σημαντικό ρόλο να έχει το νέο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, σε συνέχεια της κομβικής ενδυνάμωσης των μονάδων, εργαλείων και διαδικασιών πολιτικής προστασίας τα τελευταία χρόνια.
Με συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών, δίνοντας έμφαση, μεταξύ άλλων, σε έργα αντιπυρικής προστασίας, σε έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης, αλλά και νέες διαδικασίες και εργαλεία πρόληψης και πρόβλεψης.
Ο τρίτος πυλώνας επικεντρώνεται στην επόμενη ημέρα μετά την εκδήλωση μίας φυσικής καταστροφής, δηλαδή στη στήριξη και την αποκατάσταση μίας πληγείσας περιοχής.
Την τελευταία διετία άλλαξε το πλαίσιο στήριξης και αποκατάστασης.
Αρχικά, άλλαξε η φιλοσοφία, όπως ανέφερα προηγουμένως.
Με βάση αυτή τη νέα φιλοσοφία διαμορφώθηκε, εμπλουτίζεται και επεκτείνεται το πλαίσιο της Κρατικής Αρωγής.
Προς αυτή την κατεύθυνση, προχωρά και η εναρμόνιση των άλλων θεσμικών πλαισίων που αφορούν στη στεγαστική συνδρομή, την οικοσκευή και την αποζημίωση του πρωτογενούς τομέα.
Προχωρά η εναρμόνιση με έμφαση στην ψηφιοποίηση, στην ταχύτητα και στη δικαιοσύνη.
Και όλη αυτή η διεργασία θεσμικής εξέλιξης, η οποία είναι δύσκολη και απαιτητική, καθώς αφορά διαδικασίες με ρίζες πολλές δεκαετίες πριν, πραγματοποιείται παράλληλα με την εφαρμογή του πλαισίου στήριξης και αποκατάστασης.
Ουσιαστικά, αλλάζουμε το θεσμικό πλαίσιο, καθώς το υλοποιούμε, διότι οι ανάγκες είναι εδώ, είναι ισχυρές και πιεστικές.
Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.